روابط عمومی در قرآن؛ از رابطه با خَلق تا ارتباط با خدا

به گزارش روابط عمومی سازمان جهاد دانشگاهی استان گیلان مهیار خانی مقدم، عضو هیئت علمی گروه معارف و الهیات دانشگاه گیلان امروز، ۲۷ اردیبهشت در نشست تخصصی «ارتباطات و روابط عمومی از منظر قرآن کریم» که همزمان با روز جهانی ارتباطات و روابط عمومی برگزار شد، به تبیین آموزه های قرآنی پیرامون روابط عمومی پرداخت و اظهار کرد: رابطه در قرآن به شکل های مختلف و برای تامین نیازهای گوناگون بیان شده و به چهار بخش رابطه علمی، رابطه عاطفی، رابطه مالی و رابطه معنوی تقسیم می شود.

وی آیه «فَسْئَلُوا أَهْلَ الذِّکْرِ إِنْ کُنْتُمْ لا تَعْلَمُونَ» را نشان دهنده جایگاه رابطه علمی در قرآن دانست و افزود: خداوند متعال در آیه «أَلاَّ تُشْرِکُوا بِهِ شَیْئاً وَ بِالْوالِدَیْنِ إِحْساناً» به رابطه عاطفی انسان با خانواده می پردازد.

استادیار گروه قرآن و حدیث، رابطه مالی انسان را در مواجهه با نیازمندان مورد تاکید قرار داد و بیان کرد: آیه «مَنْ ذَا الَّذی یُقْرِضُ اللَّهَ قَرْضاً حَسَناً فَیُضاعِفَهُ لَهُ وَ لَهُ أَجْرٌ کَریم‏» بیانگر مسئولیت انسان نسبت به دیگران به ویژه در مشکلات مالی و اقتصادی است.

خانی مقدم، به آیه «لَقَدْ کانَ لَکُمْ فی‏ رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ لِمَنْ کانَ یَرْجُوا اللَّهَ وَ الْیَوْمَ الْآخِرَ وَ ذَکَرَ اللَّهَ کَثیراً» و لزوم برقراری رابطه معنوی انسان با اولیای الهی اشاره کرد و گفت: خداوند در جای جای قرآن کریم انسان را از نیازهای متعددی که دارد و چگونگی رفع آنها هم در بُعد مادی مانند خوردن و آشامیدن و پوشاک و مسکن و... و هم در بُعد معنوی و مرتبط با زندگی ابدی آگاه می سازد.

وی با بیان اینکه روابط عمومی یک سازمان در مرحله نخست باید مخاطب را از نیازهایش آگاه کند، ادامه داد: مخاطب باید برای رفع نیازهای خود تلاش کند و آن سازمان می تواند یکی از منابع رفع نیاز وی باشد که وظیفه این آگاه سازی بر عهده روابط عمومی است.

مسئول مرکز اندیشه ورزی در معارف دینی دانشگاه گیلان، از روابط عمومی ها خواست در تفهیم مخاطب دنبال عیب جویی و عیب گویی و تحقیر کردن نباشند و تصریح کرد: با توجه به آیه شریفه «وَیْلٌ لِکُلِّ هُمَزَةٍ لُمَزَةٍ»، تحقیرها و عیب جویی ها می تواند فرد را به ناامیدی بکشاند و ناامیدی بالاترین گناه است.

خانی مقدم، دومین وظیفه روابط عمومی را تبیین ویژگی ها و خدمات برجسته سازمان در راستای تامین نیازهای مخاطب دانست و اظهار کرد: مخاطب باید بداند در صورت استفاده از خدمات و کالای آن سازمان، چه مزایایی خواهد داشت و در غیر این صورت، چه مواهبی را از دست خواهد داد.

وی با بیان اینکه قرآن کریم ویژگی های متعددی از خداوند را بیان می کند تا انسان انگیزه لازم برای مراجعه و پناه بردن و کمک خواستن از او را به دست آورد، تصریح کرد: قرآن به مقام ربوبیت، مالکیت و الوهیت خداوند اشاره می کند.

عضو هیئت علمی گروه معارف و الهیات دانشگاه گیلان، با اشاره به محتوای دو سوره ناس و فلق، از جمله مزایای پناه بردن به خداوند را در امان ماندن از شر وسوسه کننده ها و حسودان دانست و یادآور شد: پاسخگویی به شبهات پیرامون سازمان و یا نقدهای موجود سومین وظیفه روابط عمومی است، یعنی روابط عمومی باید در کنار پذیرش نقدهای ناشی از اعمال خلاق قانون در سازمان، شبهات و سوالات مرتبط را نیز جمع آوری کرده و از مسئولان مرتبط در سازمان برای شفاف سازی نکات در ذهن مخاطب استفاده کند.

خانی مقدم ادامه داد: قرآن در برابر شبهاتی که کافران و مشرکان به پیامبر اسلام(ص) نسبت می دادند و وجود مبارک رسول الله را مجنون و شاعر می خواندند، موضع گیری آشکار دارد تا ذهن مخاطبان را یاری رساند؛ همچنین هرگونه نقص درباره خداوند را با مفاهیمی همچون «فَسُبْحانَ اللَّهِ رَبِّ الْعَرْشِ عَمَّا یَصِفُونَ» از ذهن مخاطبان می زداید.

وی منبع معتبر را پیش شرط لازم برای برقراری یک رابطه کامل بین فرستنده و مخاطب پیام دانست و بیان کرد: روابط عمومی ها باید از منابع اصیل و مطمئن برای انتقال اهداف و ویژگی ها و پاسخگویی به شبهات سازمان خود استفاده کنند، زیرا گاها افراد غیر منصف با خبرهای غیر واقعی یا تحریف شده و ناقص، هویت و کارایی سازمان مربوطه را زیر سوال می برند. در قرآن کریم نیز بر تبیین اخباری که توسط فاسقان آورده می شود تاکید شده تا اعتبار منبع همیشه مورد توجه باشد.

استادیار گروه قرآن و حدیث، با بیان اینکه مدیران و کارشناسان روابط عمومی نباید در جهت رقابت های مرتبط، عینیت و حق گویی را کنار گذاشته و از دروغ برای تبلیغ سازمان خود استفاده کنند، ادامه داد: در قرآن کریم بارها تاکید شده اخباری که قرآن بیان می دارد کاملا منطبق با حقیقت است و شرط ایمان و تقوا، صداقت است.

وی فطرت انسان را حق طلب دانست و اظهار کرد: طبق آیه «کَذلِکَ یَضْرِبُ اللَّهُ الْحَقَّ وَ الْباطِلَ فَأَمَّا الزَّبَدُ فَیَذْهَبُ جُفاءً وَ أَمَّا ما یَنْفَعُ النَّاسَ فَیَمْکُثُ فِی الْأَرْضِ کَذلِکَ یَضْرِبُ اللَّهُ الْأَمْثالَ»، امور باطل در تبلیغات، سود ماندگاری ندارند و مانند کف روی آب نابود خواهند شد.

خانی مقدم، خواستار پرهیز از فریب افکار عمومی، برجسته سازی دروغین و فضاسازی برای دستیابی غیر واقعی به اهداف سازمان توسط روابط عمومی شد و گفت: این اقدامات ممکن است تاثیر موقت بر افکار عمومی داشته باشد، اما سرانجام آن بی اعتباری و سلب اعتماد عمومی خواهد بود. در قرآن نیز به شدت از خدعه و ادعاهای دروغین پرهیز داده شده است.

مسئول مرکز اندیشه ورزی در معارف دینی دانشگاه گیلان، موفقیت حقیقی را وفق دادن و تطابق زندگی خود با خواست و دستور خداوند مهربان دانست و اضافه کرد: شاید با نگاه دنیوی و در ظاهر، موفقیت در کاری حاصل نشود، اما کربلای امام حسین(ع) نمونه بارزی از پیروزی و موفقیت حقیقی و الهی است.