نقش زن در مدیریت روانی خانواده در شرایط کرونا

به گزارش روابط عمومی سازمان جهاد دانشگاهی استان گیلان زهرا یعقوب نژاد، مدیرکل دفتر امور بانوان و خانواده استانداری گیلان، در وبینار تخصصی «نقش زن در مدیریت روانی خانواده در شرایط کرونا» که به همت معاونت فرهنگی سازمان جهاد دانشگاهی استان گیلان برگزار شد، با اشاره به درگیری بیش از ۱۸ ماهه جهان و ایران با بیماری کرونا، اظهار کرد: شاهد آثار مثبت و منفی این بیماری بر همه جنبه های فردی و اجتماعی زندگی به ویژه خانواده هستیم.

وی با بیان اینکه براساس مطالعات سازمان بهداشت جهانی ممکن است پایان قطعی کرونا دور باشد، اضافه کرد: باید همراه شدن با کرونا را یاد بگیریم و سبک زندگی ما سبک زندگی کرونایی باشد.

مدیرکل امور بانوان گیلان، با اشاره به تقسیم شدن فعالیت های فردی و اجتماعی به قبل از کرونا و بعد از کرونا، گفت: کرونا همه جنبه های زندگی را دچار تغییر کرده و نهادهای اجتماعی کارکردهای خودشان را از دست داده اند و نظم اجتماعی مختل شده؛ همچنین شاهد سیطره کامل شبکه های اجتماعی بر زندگی مردم هستیم و اغلب فعالیت ها به صورت مجازی انجام می شود.

یعقوب نژاد، مشکلات اقتصادی را از دیگر پیامدهای پاندمی کرونا در جامعه دانست و بیان کرد: زنان همواره کانون آرامش خانواده هستند و نقش برجسته ای در امنیت روانی خانه دارند و لذا براساس گزارشات، در ایام کرونا شاهد افزایش مشاوره های روان شناسی هستیم.

وی با بیان اینکه مادران بار آموزشی فرزندان در دوران کرونا و مجازی شدن کلاس های درس را نیز بر عهده دارند، خاطرنشان کرد: در حال حاضر بحث آموزش بیشتر متوجه والدین به ویژه مادر بوده و همین مسئله برای بانوان شاغل مشکلات مضاعفی را ایجاد کرده است.

مدیرکل امور بانوان گیلان، با اشاره به برگزاری نشست های علمی و تخصصی با محوریت خانواده و کرونا از سوی دفتر امور زنان و خانواده، اضافه کرد: امیدواریم این نشست ها بتواند در تصمیم سازی ها و تصمیم گیری های حوزه زنان و خانواده به ارائه راهکار منجر شود.

دکتر عذرا زبردست، عضو هیئت علمی گروه روانشناسی دانشگاه گیلان نیز، دوران کرونا را دوران سختی دانست و اظهار کرد: همه ما با عوارض منفی این بیماری آشنا هستیم و باید جنبه های مثبتی که وجود دارد را نیز ببینیم.

وی با اشاره به رابطه سلامتی و استرس، افزود: ماهیت استرس دارای جنبه های مثبت و منفی است، اما یکی از شیوه های مقابله با استرس نگرش کامل و دقیق و همه جانبه به رویدادهای استرس زاست.

این روانشناس، سلامت را دارای چهار مولفه جسمانی، روانی، اجتماعی و معنوی دانست و یادآور شد: براساس جدیدترین تعریف سازمان بهداشت جهانی، دو مولفه فضای مجازی و مهارت نیز سلامت را نشان می دهند.

مشاور خانواده نهادنمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه گیلان، با بیان اینکه مرز سلامت و بیماری و بهنجاری و نا بهنجاری افراد در بستر ارتباطی مشخص می شود، گفت: به زیستی فراتر از سلامت و به هنجاری است، یعنی سلامت صرف نبود نشانه های اختلال جسمانی و روانی نیست و باید نگرش مثبت نسبت به خودمان داشته باشیم.
وی به زیستی را زمینه ساز رشد استعداد و خلاقیت انسان دانست و عنوان کرد: زنان هم در سکون و آرامش خانواده و هم در چالش و بحران آن نقش مهمی دارند و این نقش در جامعه به ویژه در روزهای کرونایی نیز بارز است.

عضو هیئت علمی دانشگاه گیلان، با بیان اینکه کرونا جامعه را با استرس مزمن رو به رو کرده است، گفت: در چنین شرایطی نیازمند حفظ سلامت خودمان هستیم و در گام نخست باید باورهای شناختی رایج، اما مسموم و غیر علمی را کنار بگذاریم.

این متخصص روان شناسی سلامت، شخصیت زنان را هم از نظر فیزیولوژی و هم از نظر مدنی مراقبت کننده و تامین کننده سلامت روان خانواده دانست و اضافه کرد: ترشح هورمون اکسی توسین در زنان مادرگری و رفتارهای مراقبت کننده را ایجاد می کند، اما نباید زن کامل را در خانه داری و فرزندپروری ببینیم. در واقع کیفیت رابطه زن با همسر یا مادر با فرزند مهمتر از ساعات بیشتری است که با آنان سپری می کند.

وی از بانوان خواست خودشفقت ورزی را یاد بگیرند و متذکر شد: یکی از مهمترین نیازهای روانی زنان تامین آرامش و امنیت روانی است و لذا خودشفقت ورزی یک زن می تواند رفتارهای مراقبانه و همدلانه او را نسبت به دیگران با کفایت کند.

زبردست، ماهیت زندگی را همراه با رنج و سختی دانست و تصریح کرد: کرونا سختی کار زنان و مادران را بیشتر کرده است و قطعا نیاز به خودشفقت ورزی دارند، زیرا در شرایط استرس مزمن ذخایر روانی ما همانند آب پشت سد کاهش می یابد و باید تامین انرژی روانی روزانه داشته باشیم تا در آینده نیز بتوانیم از ذخایر روانی برای بحران ها استفاده کنیم.

وی با اشاره به اهمیت سلامت روانی برای زنان و تامین امنیت و انرژی روانی برای آنان از طریق ابراز هیجانان مثبت و منفی، تصریح کرد: در زنان نداشتن ابراز کلامی با مسائل و مشکلات جسمانی با ریشه روانی دارای رابطه مستقیم است و لذا شاهد دردهای جسمانی در بسیاری از بانوان هستیم که علت روانی دارد.

این روان شناس، پیام کلامی و پیام غیر کلامی را دو وجه هر رابطه دانست و اضافه کرد: زن و شوهر برای برقراری یک رابطه سالم باید ویژگی های مردانه و زنانه را بدانند. فشارهای روانی دوران کرونا همه را مستعد برون ریزی هیجانات منفی کرده و لذا زنان همواره به دنبال بیان احساس بدون جزییات هستند و مردان به بیان اطلاعات علاقه دارند و دقیق صحبت می کنند. قطعا اگر زن و شوهر این تفاوت ها را بشناسند در واکنش خودشان نسبت به هم تغییر ایجاد می کنند.

وی منبع اصلی چالش های خانواده در ارتباط با همسر و فرزندان را همین تفاوت ها دانست و ادامه داد: همیشه آن چیزی که گفته می شود، همان چیزی نیست که شنیده می شود و لذا زن و شوهر باید مهارت های ارتباطی را فرا بگیرند. به عنوان مثال سکوت مردان در مقابل بیان احساس زنان، بیشترین امکان را برای سوءتفاهم فراهم می کند، از طرف دیگر، زنان نباید با نسخه های زنانه با مردان ارتباط برقرار کنند، زیرا این همدلی در مردان احساس ضعف ایجاد می کند.

زبردست، رابطه زناشویی از جنس دلبستگی و چسبندگی را موجب دور شدن بیشتر طرفین از یکدیگر دانست و گفت: زن و شوهر باید بدانند در زمان چالش و دوران بحران چگونه گفت وگو کنند تا به تعارض نرسند؛ این در حالی است که بیشترین تعارض های زوجین در سال اول زندگی مشترک است، زیرا در حال ایجاد شناخت هستند و شیوه های حل تعارض را یاد می گیرند لذا فرق زوج های سالم و موفق با زوج های ناسالم و ناموفق در شیوه های حل تعارض است. در واقع تناسب اوقات خوش بدون چالش به تعارض و نارضایتی باید ۷۰ به ۳۰ باشد که نشان می دهد همه زوج ها چالش دارند و کم کم چالش ها کاهش پیدا می کند.

عضو هیئت علمی دانشگاه گیلان، از زنان خواست با ناراحت شدن های هیجانی همسران خود را به چالش نکشند و خاطرنشان کرد: تغییر زن یا شوهر بعد از ازدواج یک باور سمی و خطرناک است، زیرا افراد پس از خودمانی شدن در یک رابطه، زیاد میل به تغییر ندارند لذا زوج ها یکدیگر را همانگونه که هستند بپذیرند و زیاد دنبال تغییر دادن طرف مقابل نباشند.

وی بی مهری و بی توجهی مردان به احساسات همسرشان را زمینه ساز به چالش کشیدن زنان دانست و عنوان کرد: تامین روانی در دوران کرونا از طریق ابراز علاقه و محبت زن و شوهر اتفاق می افتد و فرزندان علاوه بر یادگیری، احساس امنیت می کنند و خانواده می تواند استرس مزمن کرونا را مدیریت کند.