نهضت جنگل یک انقلاب فرهنگی بود

به گزارش روابط عمومی سازمان جهاد دانشگاهی استان گیلان، سومین جلسه از سلسله نشست‌های کارشناسی ۱۱ دقیقه با نهضت جنگل، از سوی معاونت فرهنگی جهاددانشگاهی استان گیلان و با سخنرانی هوشنگ عباسی، نویسنده و محقق فرهنگ و ادب گیلان ۱۱ بهمن‌ماه برگزار شد.

عباسی طی این نشست در ۱۱ دقیقه به تبیین ویژگی‌های ادبیات نهضت جنگل پرداخت و گفت: انقلاب جنگل را اغلب یک انقلاب چریکی سیاسی ـ نظامی می‌دانند، در حالیکه نهضت جنگل یا انقلاب جنگل یک انقلاب فرهنگی نیز بوده است. جنگلی‌ها در آغاز فعالیتشان علاوه بر عمران، آبادانی، ساختن کارخانه، ایجاد مراکز کار و تخصیص رودخانه‌هایی که برای مشروط‌ کردن مزارع به کار می‌رفت، در تاسیس مدارس، روزنامه، چاپخانه و امور فرهنگی نیز پیشگام بودند.

وی بیان کرد: روزنامه جنگل در همان آغاز پیدایش خود، بخشی را به ادبیات اختصاص داد که معروف به ادبیات جنگل بود. رهبران جنگل نیز خود بر ادبیات دستی داشتند. تأسیس مدارس به زنده‌یاد ابراهیم فخرایی سپرده شده که در روزنامه جنگل، میرزاحسین خان کسمایی از شاعران توانا و نوآور، به عنوان سردبیر فعالیت می‌کرد.

این محقق فرهنگ و ادب گیلان با بیان اینکه در مرور نهضت جنگل، درمی‌یابیم که به مسائل فرهنگی، بسیار بها داده شده است، تصریح کرد:‌ مأخذشناسی نهضت جنگل که خود یک رشته آکادمیک است، نشان می‌دهد که رهبران جنگلی برای ادبیات، فرهنگ و آموزش، ارزش زیادی قائل بودند و در مرامنامه نهضت که در کنگره رهبران جنگل نوشته شد، مفادی را به آموزش فرهنگ اختصاص دادند.

عباسی با اشاره به مرامنامه نهضت جنگل اظهار کرد: در مطالعه‌ای که در این مرامنامه و همچنین اعلامیه جهانی حقوق بشر داشتم، پیداست که مرامنامه جنگل در حالی که ۲۷ سال زودتر نوشته شده اما در بسیاری از مفاد و اصول فرهنگی، به مراتب انسانی‌تر از اعلامیه جهانی حقوق بشر است. ادبیات و هنر جنگل را نیز به دو دوره تاریخی می‌توان مطالعه کرد. یک دوره مربوط به اشعاری که شاعران جنگلی می‌سرودند و در روزنامه جنگل چاپ می‌شد و یک دوره بعد از شکست نهضت جنگل.

این شاعر و نویسنده گیلانی ابراز کرد: به‌طور کلی ادبیات جنگل در چند بخش مورد بررسی قرار داده شده که آن را در کتابی با عنوان «بازتاب نهضت جنگل در ادبیات» به چاپ رساندم. یک بخش از این ادبیات، شعر شاعران بزرگی است که درباره نهضت جنگل سرودند. بخشی از اشعار بعد از شکست نهضت جنگل بود که قسمتی از آن به زبان فارسی و قسمتی به زبان گیلکی است. در زمینه داستان و رمان نیز، کتاب‌هایی درباره نهضت جنگل نوشته شده است.

وی ادامه داد: بخش دیگر کارها، اشعار فولکلور است. یعنی اشعاری که شاعر و آهنگسازش مشخص نیست، این اشعار خود از جنگل گرفته شده مانند ترانه معروف «چقدر جنگله خوسی ملت واستی» که ترانه‌سرای مشخصی نداشته و از خود مردم بوده است. دیگری تاثیر نهضت جنگل در هنرهای نمایشی بوده است. بخش‌هایی که تاثیر نهضت جنگل بر هنر و ادبیات بوده، مسلماً ادامه خواهد داشت و جزو بهترین آثاری است که در فرهنگ و زبان گیلکی داریم زیرا اندیشه نهضت جنگل در میان عمق و ژرفای وجود ما رخنه کرده و ماندگار خواهد بود