نشست تخصصی «محیط زیست از نگاه قرآن کریم» برگزار شد

به گزارش روابط عمومی سازمان جهاد دانشگاهی گیلان به مناسبت هفته محیط زیست نشست تخصصی «محیط زیست از نگاه قرآن کریم» با حضور محمدرضا باغبان‌زاده، عضو هیئت علمی گروه معارف اسلامی دانشگاه گیلان به همت امور قرآنی معاونت فرهنگی سازمان جهاددانشگاهی استان گیلان روز گذشته، ۲۳ خردادماه برگزار شد.

محمدرضا باغبان‌زاده، عضو هیئت علمی گروه معارف اسلامی دانشگاه گیلان در این نشست اظهار کرد: انسان در مورد محیط زیست بازخواست می‌شود، حیوانات بخشی از محیط زیست هستند که باید مراقب آنها بود.

وی افزود: پیامبر اسلام(ص) به شدت مثله کردن حیوانات را نکوهش کرده، چنان که در بحارالانوار آمده «کسی که حیوانی را مثله کند خداوند او را لعنت کرده است»، اسلام به‌عنوان یک دین رأفت و مهربانی تذکر داده که از هجوم به لانه پرنده‌ها مخصوصا در شب که هنگام خواب و آسایش است، پرهیز کنید زیرا حیوانات هم به عنوان بخشی از محیط زیست نیاز به آرامش دارند.

باغبان‌زاده با بیان اینکه در حوزه نظافت و نهی از آلودگی محیط پیرامون خود هم روایات فراوانی داریم که نشان از اهمیت اسلام در این بخش دارد، گفت: باید به این نکته توجه کنیم که ورود آب‌های آلوده به پای درختان و رودخانه‌ها مورد نکوهش اسلام است و زباله‌ها نباید در کنار درختان و محیط رها شوند. باید به این تذکرات و توصیه‌ها توجه ویژه داشته باشیم، چون اگر این محیط را خراب کنیم آثار و لوازم این خرابگی به خود ما منتقل می‌شود.

عضو هیئت علمی دانشگاه گیلان با اشاره به آیه «إِنَّ اللَّهَ لا یُغَیِّرُ ما بِقَومٍ حَتّىٰ یُغَیِّروا ما بِأَنفُسِهِم؛ خداوند سرنوشت هیچ قوم (و ملتی) را تغییر نمی‌دهد مگر آنکه آنان آنچه را در خودشان است تغییر دهند»، تصریح کرد: هر اتفاق منفی که رخ می‌دهد عملکرد بد و سوء ما است که اثراتش را به محیط تحویل می‌دهیم و محیط زیست، متقابلا آن‌را به ما برمی‌گرداند؛ انواع بیماری‌ها و موارد مشابه، نتیجه عملکرد نادرست یکایک ما انسان‌هاست که در قبال محیط زیست و وظیفه حفظ و حراست آن را برعهده داریم.

وی بیان کرد: از سال ۱۹۷۰ به مقوله محیط زیست اشاره شده و جامعه جهانی نسبت به این موضوع توجه ویژه کرده است. وقتی به پیشینه محیط زیست مراجعه می‌کنیم، می‌بینیم که اسلام و قرآن حدود ۱۴۰۰ سال پیش به توجه و اهمیت محیط زیست پرداخته است. خداوند در آیه ۴۵ سوره جاثیه فرموده «خداوند همان کسی است که دریا را مسخر شما کرد تا کشتی‌ها بر فرمانش در آن حرکت کنند و بتوانند از فضل او بهره گیرند، باشد که سپاس دارید، او آن چه در آسمان‌ها و زمین است به سود شما رام کرد».

باغبان‌زاده افزود: این آیه هشداری به ما می‌دهد که خداوند طبیعت را مسخر انسان‌ها کرده، همان محیط زیستی است که در آن زیست و از مواهب آن استفاده می‌کنیم، خداوند در آیات متفاوت ما را نسبت به این امکانات مورد بازخواست قرار می‌دهد که چه عملکرد متقابلی انجام داده‌اید. یک قاعده فقهی عام داریم «لا‏‎ ‎‏ضَرَرَ ولا ضِرارَ فی الاسلام» انسان حق ندارد حتی به خودش آسیب بزند، این حق را ندارد تا به دیگران هم ضرر بزند و به تبع این اجازه را ندارد که به محیط زیست خود ضرر بزند.

عضو هیئت علمی گروه معارف اسلامی دانشگاه گیلان بیان کرد: در حوزه روایات حفظ و حراست از محیط زیست، کتاب «رساله حقوق امام سجاد(ع)» را داریم که در این کتاب به حقوق انسان‌ها، حیوانات و محیط پیرامون پرداخته شده، همچنین حضرت علی(ع) فرموده «وظیفه آبادانی و حفظ این محیط زیست با انسان است». در حدیثی از رسول خدا(ص) آمده «نهال کاری و حفر قنات جزو صدقات جاریه است».

وی بیان کرد: در حوزه آبادانی طبیعی و فضای سبز نیز روایات زیادی داریم؛ مثلا اینکه ما را از بریدن درختان و نابودی گیاهان و مزارع منع می‌کنند. امام علی(ع) می‌فرماید «چیزی که عمر انسان را زیاد می‌کند این است که اذیت و آزار را کنار بگذارد و از بریدن درختان سبز جلوگیری کند». رسول خدا (ص) در میدان‌های جنگ هشدار می‌داد که درختان را قطع نکنید، مزارع را نسوزانید و حتی در سرزمین دشمن هم به محیط زیست آسیب نزنید.

باغبان‌زاده گفت: دکتر گوستاو لوبون در کتاب تمدن اسلام و عرب نوشته است «در بلاد اسلامی، جمعیت حمایت از حیوانات لازم نیست. این قطعه از دنیا را می‌توان بهشت حیوانات دانست. مسلمانان حقوق سگ، گربه و طیور را رعایت می‌کنند به‌ویژه در مساجد و معابر طیور با کمال آزادی پرواز می‌کنند و در مناره‌ها لانه دارند. مسلمانان در این موارد به گونه‌ای هستند که ما اروپاییان باید خیلی چیزها را از آنها بیاموزیم».