لزوم ایجاد «بک آپ» بانک‌های ذخایر ژنتیکی کشاورزی و شیلات

به گزارش روابط عمومی سازمان جهاد دانشگاهی گیلان دکتر حسین شاهسوارانی در جلسه بررسی مشکلات زیستی و ژنتیکی استان گیلان که با محوریت سازمان جهاد دانشگاهی استان برگزار شد، با بیان اینکه نیازمند بک آپ ذخایر ژنتیکی هستیم، اظهار کرد: شورای عالی امنیت ملی در سال جاری سازمان پدافند غیرعامل را متولی حفاظت از ذخایر ژنتیکی قرار داده که در ارتباط با نهادهای دیگر از جمله مرکز تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی و منابع طبیعی، وزارت جهاد کشاورزی، وزارت علوم، وزارت بهداشت و جهاد دانشگاهی این مهم انجام می شود.

وی با تاکید بر لزوم تکمیل ظرفیت ذخایر ژنتیکی و تنوع زیستی سازمان های تحقیقاتی بدون هرگونه موازی کاری، افزود: مرکز ملی ذخایر ژنتیکی و زیستی ایران حلقه اتصال بانک های ذخایر گیاهی و جانوری مراکز تحقیقاتی همچون انستیتو پاستور ایران و دانشگاه هاست.

رئیس مرکز ملی ذخایر ژنتیکی و زیستی ایران با اشاره به غنای ذخایر ژنتیکی گیلان در بخش های کشاورزی، گیاهی و میکروارگانیسم ها، اضافه کرد: امیدواریم در دولت جدید با همکاری سازمان پدافند غیرعامل و سازمان حفاظت محیط زیست، این همگرایی صورت بگیرد تا از ظرفیت ذخایر ژنتیکی سازمان ها استفاده کنیم.

شاهسوارانی با اشاره به حمایت دولت از طرح های نشان دار با محوریت مشارکت اجتماعی، تاکید کرد: جهاد دانشگاهی گیلان برای حفاظت از ذخایر ژنتیکی استان از طرح های پژوهشی حمایت کند.

وی خواستار حضور نمایندگان شهرداری و مدیریت پسماند و دانشگاه گیلان و دانشگاه علوم پزشکی در جلسات مرتبط با ذخایر ژنتیکی استان شد و بیان کرد: برنامه ریزی درباره بقایای سموم کشاورزی با کمک شهرداری ها و سازمان جهاد کشاورزی و موسسه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی انجام شود.

رئیس مرکز ملی ذخایر ژنتیکی ایران، با بیان اینکه مشکلی از نظر توان علمی و اجرایی نداریم و فقط نیازمند همگرایی و تامین مالی هستیم، گفت: پروژه های حوزه حفاظت از ذخایر ژنتیکی باید به طور مشترک بین سازمان ها اجرا شود و جهاد دانشگاهی می تواند مرکز برنامه ریزی پژوهشی قرار بگیرد.

وی با تاکید بر لزوم ایجاد بک آپ برای ذخایر ژنتیکی سازمان جهاد کشاورزی استان، ادامه داد: مرکز ملی ذخایر ژنتیکی و زیستی ایران بک آپ بانک های ذخایر ژنتیکی مرتبط با کشاورزی و شیلات خواهد بود.

شاهسوارانی یکی از محل های هزینه کرد مالیات در استان ها را مربوط به پژوهش های زیستی و بانک های ذخایر ژنتیکی دانست و تصریح کرد: مالیات را به سمت تحقیقات ببریم و برای حفظ و جمع آوری و بک آپ ذخایر ژنتیکی استفاده کنیم.

نقش پژوهشکده محیط زیست جهاد دانشگاهی در چالش های زیستی خزر

دکتر هادی مدبری، سرپرست سازمان جهاد دانشگاهی گیلان نیز، با اشاره به اهمیت حفاظت از ذخایر ژنتیکی، اظهار کرد: اگرچه صید بی رویه یکی از چالش های زیستی در حوزه آبزیان است، اما آلودگی های منابع آب شامل دریا، تالاب و رودخانه ها اثر مخرب بسیار زیادی بر ذخایر ژنتیکی استان داشته است.

وی ادامه داد: پژوهشکده محیط زیست جهاد دانشگاهی می تواند با استفاده از تخصص های موجود در گروه‌های پژوهشی خود در زمینه مباحث مربوط با حفظ اکوسیستم‌های آبی و خشکی نقش بسزایی را ایفا کند.

سرپرست جهاد دانشگاهی گیلان خاطرنشان کرد: آمادگی داریم تا با استفاده از تمام ظرفیت های جهاد دانشگاهی در کل کشور، مشکلات مربوط به این بخش را حل کنیم.

مدبری کاهش آلودگی رودخانه ها و در نهایت دریای خزر را ابرپروژه پژوهشکده محیط زیست جهاد دانشگاهی دانست و تاکید کرد: باید این پروژه کلان را در حوزه پدافند غیرعامل طراحی و معرفی کنیم، زیرا همه ابزارها و زیرساخت های آن در جهاد دانشگاهی فراهم است.

راه اندازی دانشکده حوزه زیرساخت پدافند غیرعامل در گیلان

محمدعلی ویشکایی، مدیرکل پدافند غیرعامل استاندار گیلان نیز در ادامه، ضمن قدردانی از همکاری سازمان جهاد دانشگاهی استان در حوزه آموزش های پدافند غیرعامل، اظهار کرد: پدافند غیرعامل طی سال های اخیر جایگاه خاصی در کشور پیدا کرده و مورد توجه سازمان ها و نهادها و ادارات قرار دارد.

وی با اشاره به تصویب قانون پدافند غیرعامل و ابلاغ آن در شهریورماه ۱۴۰۲ از سوی دولت سیزدهم، افزود: گیلان استان مرزی بوده و با فرصت ها و تهدیدهایی نیز مواجه است و لذا باید با همکاری دستگاه های اجرایی، بخش های مطالعاتی و پژوهشی پدافند غیرعامل را به طرف ظرفیت های استان ببریم که در این راستا نیازمند تعامل با دانشگاه ها هستیم.

مدیرکل پدافند غیرعامل استانداری گیلان با بیان اینکه باید از ظرفیت علمی و پژوهشی جهاد دانشگاهی برای تکمیل مطالعات و تحقیقات و برنامه های بخش کشاورزی و شیلات و منابع طبیعی استفاده کنیم، گفت: تمامی دستگاه های متولی حوزه پدافند غیرعامل باید از ظرفیت جهاد دانشگاهی استان استفاده کنند.

ویشکایی آموزش را یکی از محورهای مهم در حوزه پدافند غیرعامل دانست و اضافه کرد: عملکرد استان گیلان بسیار خوب است و به زودی اولین دانشکده حوزه زیرساخت پدافند غیرعامل کشور را در دانشگاه گیلان راه اندازی می کنیم.

وی از برگزاری دوره های تربیت مربی پدافند غیرعامل با همکاری جهاد دانشگاهی استان خبر داد و خاطرنشان کرد: ۸۰ نفر موفق به دریافت کارت مربی گری پدافند غیرعامل شدند.

مدیرکل پدافند غیرعامل گیلان با اشاره به اقدامات قرارگاه پدافند زیستی استان و لزوم حفاظت از ذخایر ژنتیکی، بیان کرد: شورای پدافند غیرعامل استان در حوزه مرزبانی زیستی و ذخایر ژنتیکی خوب کار کرده و امیدواریم با کمک جهاد دانشگاهی استان، این مباحث را در دستگاه های اجرایی و تحقیقاتی تقویت کنیم.

شناسایی ۳۵۰ گونه گیاهان دارویی در گیلان

محمدرضا عباسی مژدهی، رئیس مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی گیلان، حفظ ذخایر گوناگون گیاهی و جانوری را جزو وظایف حاکمیتی سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی و منابع طبیعی دانست و اظهار کرد: در گیلان چهار پروژه مرتبط با تنوع زیستی را در دستور کار داریم.

وی جمع آوری و شناسایی گلسنگ ها و خزه ها و جمع آوری بذور گیاهان انحصاری و نادر گیلان را از جمله این پروژه ها دانست و بیان کرد: هشت پروژه خاتمه یافته داریم که نتیجه آن جمع آوری ۹۸ نمونه بذر مربوط به ۸۱ گونه گیاه نادر و انحصاری است.

رئیس مرکز تحقیقات کشاورزی گیلان از شناسایی ۸۷۰۰ نمونه هرباریوم گیاهان آوندی خبر داد و خاطرنشان کرد: ۳۵۰ گونه دارویی نیز در عرصه های طبیعی گیلان شناسایی شده است.

عباسی مژدهی همچنین به شناسایی ۱۵۰۰ نمونه گیاهان غیر آوندی اشاره کرد و متذکر شد: تنها مرکز حفظ ذخایر ژنتیکی اسب کاسپین هستیم؛ همچنین ذخایر ژنتیکی گاو، بز و گوسفند تالشی و مرغ گردن لخت و لوبیای محلی گیلان و بادمجان رشتی و خیار رشتی و هویج وحشی و کدو حلوایی و خربزه گیلان و نیشکر گیلان و سبزی جات برگی را جمع آوری کردیم و بر روی آنها مطالعه انجام می دهیم.

وی نظارت بر تولید بذرهای گواهی شده و نهال های شناسه دار را نیز در دستور کار دانست و تاکید کرد: ژنوتیپ گیاهی گیلان همچون گلابی محلی، ازگیل، ازگیل ژاپنی، گوجه سبز، بلوبری، زالزالک، تمشک، بامبو، گردو و درختان و درخچه های زینتی و آپارتمانی و... را شناسایی کردیم و به زودی باغ الگویی گل محمدی را تاسیس می کنیم.

محمد ربیعی، نماینده موسسه تحقیقات برنج در این جلسه، با اشاره به افزایش تعداد ژرم پلاسم های بانک بذر و ژرم پلاسم موسسه، اظهار کرد: کلکسیون میکروارگانیسم، قارچ و باکتری و سایر آفات حوزه کشاورزی را در بانک ژن موسسه تشکیل دادیم.

وی از برگزاری دوره های آموزشی اهمیت مراکز ژنتیکی و تهدیدات زیستی و آفات و بیماری های نوظهور برنج خبر داد و افزود: یکی از پروژه های موسسه خالص سازی و ارزیابی بانک ژن بوده که در این راستا به سمت افزایش تولید بذر ارقام مختلف برنج و احیای ژرم پلاسم ها و ارزیابی آفات و بیماری های نوظهور مرتبط با تغییرات اقلیمی رفتیم.

رامین صیقلانی، معاون پژوهشکده بیوتکنولوژی جانوری نیز، از بررسی تنوع ژنتیکی دام های اهلی از جمله گوسفند و بز با همکاری هشت کشور آسیایی و اروپایی خبر داد و بیان کرد: کل جمعیت گوسفندها و بزهای ایران از نظر تنوع بررسی شد که نشان می دهد ۲۴ گونه گوسفند و بز داریم.

وی با بیان اینکه بررسی تنوع ژنتیکی بز، گوسفند، گاومیش، اسب و ماکیانی مانند اردک و غاز را انجام دادیم، خاطرنشان کرد: تشکیل بانک خونی ۱۰ گونه جانوری را در دست اجرا داریم تا تنوع ژنتیکی آنها را بررسی کنیم، زیرا برای کارهای اصلاحی، باید اطلاعات جامع تری داشته باشیم؛ همچنین حفاظت انجمادی را برای گونه های نادر در معرض خطر اجرا خواهیم کرد و نیازمند حمایت مرکز ملی ذخایر ژنتیکی هستیم.

دانیال گروهی، نماینده اداره کل شیلات گیلان نیز، با بیان اینکه اهمیت ذخایر ژنتیکی و تنوع زیستی در امنیت غذایی بروز و ظهور دارد، عنوان کرد: به دنبال بازسازی و حفظ ذخایر ژن هستیم که در این راستا دوره آموزشی پدافند غیرعامل را در بخش گونه های آبزی در معرض خطر برگزار کردیم.

وی با تاکید بر لزوم اصلاح و به‌گزینی و تولید گونه های اقتصادی، اضافه کرد: اداره کل شیلات گیلان سه مرکز بازسازی ذخایر ژنتیکی آبزیان را جهت تکثیر و تولید و رهاکرد گونه های خاویاری، سفید، سوف، کولی، کپور تالابی، سیم و سایر گونه ها دارد تا بتوانیم برداشت از دریا را جبران کنیم.

نماینده شیلات گیلان با بیان اینکه گونه های در معرض خطر را به عنوان بانک ژنی نگهداری می کنیم، گفت: شیلات گیلان برای احصای نیازهای استان در حوزه ذخایر ژنتیکی آماده همکاری با جهاد دانشگاهی است.

عادل حسینجانی، نماینده پژوهشکده آبزی پروری انزلی نیز در ادامه، با اشاره به اهمیت پرورش انواع گونه های آبزیان به ویژه گونه های بومی، اظهار کرد: پژوهش های کاربردی را با هدف حفظ ذخایر ژنتیکی گونه های در معرض خطر تالاب انزلی از جمله ماهی سفید و سس و... انجام می دهیم.

وی با بیان اینکه پایش مداوم منابع آبی کشور از جمله تالاب انزلی در دستور کار است، گفت: شناسایی و حفظ ذخایر ژنتیکی آبزیان منابع آبی کشور و مشکلات آنها را بررسی می کنیم.

نماینده پژوهشکده آبزی پروری انزلی از تشکیل بانک ژن گونه ماهی سس با کمک شیلات گیلان در آینده نزدیک خبر داد و تاکید کرد: در راستای برنامه هفتم توسعه، بانک ژنی پژوهشکده که در ایستگاه فومن مسقر است را به ۱۰ گونه بومی و اقتصادی در معرض خطر خواهیم رساند.

حسینجانی با اشاره به اهمیت امنیت غذایی بر مبنای حفاظت از ذخایر ژنتیکی، یادآور شد: اداره کل پدافند غیرعامل استان از پروژه های مرتبط با حفظ ذخایر بومی استان حمایت همه جانبه کند.

علی اکبر قربان نیا، نماینده مرکز بازسازی ذخایر اداره کل شیلات گیلان نیز، با اشاره به فعالیت ۱۳ مرکز بازسازی ذخایر آبزیان در کشور، عنوان کرد: هفت مرکز در نوار جنوبی دریای خزر فعال است که سه مرکز آن با محوریت ماهیان دریایی و خاویاری و استخوانی در گیلان قرار دارد.

وی با بیان اینکه در حال تجهیز مرکز کیاشهر جهت رهاکرد هستیم، ادامه داد: ۶۰ درصد رهاسازی بچه ماهیان در نوار جنوبی خزر توسط گیلان انجام می شود. مرکز بازسازی و حفاظت از ذخایر ژنتیکی ماهیان استخوانی شهید انصاری رشت تنها مرکز دارای بیشترین تنوع گونه ای بوده که در حوزه بازسازی و رهاسازی و حفظ ذخایر فعالیت می کند.

نماینده مرکز بازسازی شیلات گیلان ماهی سفید بهاره و ماهی سفید پاییزه، کپور تالابی، کپور دریایی، ماهی سیم، سیاه کولی، شاه کولی، اردک ماهی، شاه میگوی دراز آب شیرین و کولمه را از جمله گونه های تکثیر شده دانست و تصریح کرد: با کمک محققین و اساتید دانشگاه و بهره برداران و مسئولان اجرایی بازسازی ذخایر را در دستور کار داریم؛ البته نیازمند ورود زیست شناسی سلولی و مولکولی و ژنتیک جهت اصلاح نژاد آبزیان هستیم.

طوبی عابدی، معاون پژوهشی پژوهشکده محیط زیست جهاد دانشگاهی نیز، با اشاره به اجرای طرح مدیریت جامع زیست محیطی تالاب بوجاق و بررسی پوشش گیاهی و تنوع زیستی لوندویل و بررسی پوشش گیاهی تالاب انزلی با همکاری ادارات کل شیلات و حفاظت محیط زیست، اضافه کرد: آزمایشگاه و بانک جلبک را راه اندازی و هرباریوم نمونه های گیاهی را به مرکز ذخایر ژنتیکی منتقل کردیم.

وی اضافه کرد: پژوهشکده محیط زیست جهاد دانشگاهی به عنوان همیاران حفاظت ذخایر ژنتیکی مرکز ملی ذخایر ژنتیکی و زیستی ایران محسوب می شود و لذا آماده همکاری با مرکز جهت شناسایی پتانسیل های گیلان هستیم.